Chocolade, cola, koekjes en zelfs ketchup: in heel wat van onze voeding zit suiker. Die suiker zorgt voor de zoete smaak, maar heeft ook nadelen: ze bevat veel calorieën, beschadigt onze tanden en kan chronische ziektes zoals diabetes veroorzaken. Daarom probeert Manon Steynen van de faculteit Bio-ingenieurswetenschappen ongezonde suiker om te zetten in gezonde suiker.
Wat onderzoek je precies?
“Ik ben op zoek naar de ‘holy grail’ onder de suikers: een suiker die gezond is, maar voor de rest gelijkt op de suiker die we kennen. Dat betekent dat die suiker lekker en zoet moet zijn, een aangenaam mondgevoel moet hebben en dat ze bruikbaar moet zijn op hoge temperatuur om bijvoorbeeld een cake mee te bakken.”
Hoe maak je zo’n nieuwe suiker?
“Er bestaan heel veel suikers in de natuur: ik zie die als een doos vol legoblokken. In het labo haal ik die uit elkaar tot ik nog één legoblokje over heb: een monosacharide. Met behulp van enzymen – die je ook in de natuur terugvindt – probeer ik dan nieuwe legoblokjes aan elkaar te koppelen. Als ik twee monosacchariden aan elkaar koppel, heb ik een disacharide. Zo maak ik verschillende combinaties, net zoals je een toren bouwt met legoblokken. Als het lukt, heb ik een nieuwe suiker ontwikkeld.”
“Dat klinkt eenvoudig, maar dat is het niet. Soms gebeurt er helemaal niets als ik in het labo een suiker aan het ‘bouwen’ ben. Ik moet heel vaak opnieuw proberen. Onderzoek doen is altijd een beetje sukkelen”.
Wat gebeurt er als je een nieuwe suiker ontwikkeld hebt?
“Dan gaan we die in een iets grotere hoeveelheid produceren, tot honderd gram. Dat is altijd een spannend moment, want dat is de eerste keer dat ik mijn nieuwe suiker ook echt kan zien. Als er een wit poeder tevoorschijn komt, ben ik blij. Soms is het ook een teleurstelling, bijvoorbeeld als er een gel of stroop tevoorschijn komt.”
En dan… proeven?
“Ja, we willen natuurlijk weten hoe zoet de suiker smaakt. Een getraind testpanel proeft de nieuwe suiker en vergelijkt die met klassieke tafelsuiker.”
“Daarnaast is het ook belangrijk om te weten wat ons spijsverteringsstelsel met de nieuwe suiker doet. Daarom doe ik verteringstesten, waarvoor ik verteringsenzymen uit rattendarmen gebruik. Het verteringsstelsel van een rat gelijkt immers op dat van een mens. Natuurlijk zijn er ook verschillen tussen rattendarmen en mensendarmen, dus op termijn testen we de nieuwe suiker ook in complexere modellen die het menselijk spijsverteringsstelsel nabootsen.”
Wat hoop je te zien in die verteringstesten?
“Als de structuur van de nieuwe suiker genoeg verschilt van gewone suiker, herkent ons spijsverteringsstelsel de nieuwe suiker niet goed. Dat betekent dat ze minder schadelijk is voor onze tanden en dat we er minder calorieën van opnemen. Als de nieuwe suiker niet of traag afgebroken wordt, veroorzaakt ze ook geen piek in de bloedsuikerspiegel, wat beter is voor diabetici.”
Hoe uniek is jouw suiker?
“De suiker die ik ontwikkeld heb, komt van nature ook voor in honing, zij het in héél kleine hoeveelheden. Ik ontdekte hoe we die suiker op een efficiënte manier in grotere hoeveelheden kunnen produceren.”
Wanneer kan iedereen jouw suiker proeven?
“Oei, dat gaat nog lang duren. Die suiker is pas vorig jaar ontdekt en er zijn veel stappen nodig voor ze in de winkel ligt. Denk maar aan die smaak- en verteringstesten, allemaal onder het waakzame oog van een ethische commissie, maar ook de opschaling en het legale aspect is belangrijk. Bovendien wordt suiker niet enkel in voeding gebruikt, maar ook in geneesmiddelen en cosmetica.”
Waar kijk je zelf naar uit?
“Ik zit nu op het einde van mijn doctoraat, dus ik kijk vooral uit naar de afronding daarvan. Mijn ultieme droom is natuurlijk mijn suiker op de markt te zien verschijnen. De eerste interesse vanuit de industrie gaf me echt een bevestigend gevoel. Ik zou het ook heel fijn vinden als mijn onderzoek zou helpen in de strijd tegen diabetes.”
Wou je altijd al onderzoeker worden?
“Nee, ik wou eigenlijk danseres worden (lacht). Tijdens mijn studies bio-ingenieur ontdekte ik dat ik graag onderzoek deed, en zo belandde ik hier in het labo. Ik vind het nu nog altijd leuk, maar ik vind een doctoraatsomgeving wel eenzaam. In een volgende job zou ik liever samen met een team collega’s aan een innovatief product werken, bijvoorbeeld in de voedingssector of de biotechnologie.”
Heeft dit onderzoek jou veranderd?
“Ja, door mijn onderzoek ben ik zelf meer bezig met gezonde voeding. De suikerconsumptie in onze maatschappij is echt te groot. Ik let nu zelf meer op wat ik eet: zo probeer ik meer vezels en minder suiker te eten. Alles met mate natuurlijk, het is ook belangrijk om te blijven genieten van lekkere dingen.” (lacht)
Lees ook
“Natuurlijk kan bier nog steeds verbeterd worden!”
Hoe brengen we meer variatie in de smaak van onze bieren? Kunnen we alcoholvrij bier lekkerder maken? Hoe vermijden we kwaliteitsverlies als we bier langer bewaren? En wat zijn de mogelijkheden om glutenvrij bier te brouwen?
Zelf kombucha maken? “Let bij fermenteren op voor ontploffende flessen!”
Je vindt kombucha steeds meer terug in de supermarkt en op café. Maar wat is dat zurige gefermenteerde drankje precies en hoe kan je zelf kombucha maken?
Zo vermijd je parasieten op reis
Vakantie! Je kijkt al uit naar al de heerlijke dingen die je gaat eten op reis, maar wacht … Kan je zomaar om het even wat eten? “Er zijn toch een aantal voedingswaren waar je wat voorzichtig mee moet zijn.” Professor Sarah Gabriël vertelt ons hoe je kan vermijden dat je parasieten terug mee naar huis neemt.
“Als we in 2050 negen miljard mensen willen voeden, zal dat uit de zee moeten komen”
Mariene bioloog en professor-emeritus Patrick Sorgeloos gaf de voorbije decennia vorm aan de moderne aquacultuur. Als zijn carrière hem één ding duidelijk gemaakt heeft, dan is het dat er een cruciale rol weggelegd is voor de aquacultuur om voedselzekerheid te blijven garanderen.
