Zomerscholen vangen kinderen en jongeren met een leerachterstand op. Maar door de coronacrisis kampen leerlingen met intensere leerproblemen, én daarbovenop met een verzwakte mentale veerkracht. Hoe kunnen zomerscholen daar meer op inspelen?
Vooral voor leerlingen met een moeilijke thuissituatie kan de zomervakantie erg lang zijn. Zeker als ze ook tijdens het schooljaar van thuis uit les moeten volgen. Zomerscholen verkorten die tijd. Maar hoe vul je zo’n zomerschool inhoudelijk in? Iris Vandevelde bedacht vorig jaar samen met Gentse organisaties een concept dat zich in de eerste plaats focust op het welbevinden van leerlingen, en pas daarna op leren.
Kansen gehypothekeerd
“Op het moment van de eerste lockdown hadden we net het platform HUB Ontwikkelen in Diversiteit opgericht, om diversiteit innovatief in te zetten bij leren”, vertelt Iris. Als coördinator van dat platform werkt ze aan duurzame ontwikkelings- en toekomstkansen voor kinderen, jongeren en volwassenen in Gent. Dat de coronacrisis de ongelijkheid in het onderwijs pijnlijk blootlegde, en daardoor heel wat van die kansen extra hypothekeerde, was meteen duidelijk. Iris: “Vrij snel begrepen we dat we onze lopende experimenten on hold moesten zetten om ons helemaal te richten op jongeren met moeilijke thuissituaties. Want het waren vooral zij die erg leden onder de situatie.”
Focus op welbevinden
Op dat moment stimuleerde ook de Vlaamse overheid om de leerachterstanden op te vangen met zomerscholen. Iris: “Maar voor veel scholen was dit concept helemaal nieuw. Daarom gingen wij op zoek naar een inhoudelijke invulling. Eentje dat zich focust op het welbevinden van de leerlingen.”
Het was het Stedelijk Onderwijs Gent dat vorig jaar met het concept van Iris en haar collega’s aan de slag ging. Iris: “Met ons platform dienen wij vooral als facilitator voor innovatie. We brengen mensen samen, en denken met hen concepten en experimenten uit die we helpen uitvoeren. In dit geval organiseerden we heel wat brainstormsessies met verschillende mensen. Onderzoekers, maar ook scholen, het OCMW, het Minderhedenforum en mensen die games ontwerpen. Zo kwamen we uit bij ons traject, dat vier belangrijke pijlers aan elkaar koppelt: welbevinden, leren, spel en ontspanning en de koppeling met de buurt."
Tijdens het Gentse zomerkamp kregen de kinderen onder andere de opdracht om een buurt van de toekomst uit te denken. De eerste week maakten ze kennis met alle technieken die ze konden gebruiken, zoals bijvoorbeeld lasersnijden. In de tweede week gingen ze aan de slag met die technieken. Iris: “Heel belangrijk daarbij was dat de kinderen vanaf het begin mee aan het roer zaten. Ze werkten niet zomaar een opdracht uit: tijdens de eerste week bedachten ze, begeleid door een filosoof, zelf ideeën. Daarna werkten ze die heel zelfstandig uit. Werken aan hun eigen ideeën en intussen toch wat bijleren: dat vonden ze fantastisch. Leren en ontspannen lopen zo door elkaar, terwijl traditionele zomerscholen die twee vaak strikt afbakenen. Daarnaast evalueerden ze elkaar voortdurend met een zelfgemaakt complimentenrad.”
Leren op een informele manier
Dit jaar gaf Iris inspiratiesessies bij Stad Gent. “In die sessies deelden we onze belangrijkste inzichten. Wat een enorme meerwaarde het is zowel alle begeleiders als de leerlingen mee te betrekken bij hoe je de zomerschool invult, bijvoorbeeld. Als je eerst een brainstormsessie organiseert, en samen nadenkt over wat de leerlingen kunnen doen, voelen ze zich veel meer betrokken en zijn ze veel gemotiveerder. Daarbij moet je hen durven ruimte geven, zodat ze zich zelfstandig voelen. En dat op een informele manier: zo hebben ze niet het gevoel dat ze naar school gaan, maar leren ze toch bij.”
Het platform HUB Ontwikkelen in Diversiteit is een initiatief dat het UGent-Steunpunt Diversiteit en Leren samen met het Onderwijscentrum van Stad Gent op poten zette. Iris: “De problemen waar wij aan werken, kan niemand in zijn eentje oplossen. Momenteel werken we bijvoorbeeld aan een traject voor minderjarige vluchtelingen. Zij kampen vaak met grote trauma’s, en voelen zich in ons onderwijs als een vogel voor de kat. We experimenteren met nieuwe ideeën om dit anders aan te pakken. Wat werkt proberen we een definitieve plek in het systeem te geven.”
Iris Vandevelde behaalde in 2005 haar master in Oosterse Talen en Culturen en in 2010 in Wereldgodsdiensten. In 2012 doctoreerde ze in de Filmstudies en de Visuele cultuur. Haar favoriete plek is de vijfde verdieping van de Blandijn waar ze een aantal jaren haar bureau had, en dan het liefste bij zonsopgang.
Planten kunnen zelf ‘vertellen’ dat ze dorst hebben
“De meeste mensen geven te veel water aan hun planten. Of te weinig. Exact weten hoeveel water je moet geven is niet makkelijk”, zegt professor Kathy Steppe. Zij gaat met sensoren minutieus na wanneer planten water nodig hebben en hoeveel.
Lees ook
“Er zijn ontelbare manieren om een goed gezin te zijn”
Onze blik op de wereld verruimen, dat is wat Ann Buysse met haar boek ‘Zoveel tussen ons’ wil bereiken. Ze is professor en decaan van de faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen. “Ik ben nog nooit ergens zo onzeker over geweest. Vooral omdat het geen puur academisch boek is geworden. Ik heb er ook veel van mezelf in gestopt.”
Mag je liegen tegen kinderen?
Kinderen slikken, zonder dat ze het beseffen, een pak leugens. Ouders en opvoeders schepen hen geregeld af met een (halve) leugen, en als maatschappij kunnen we er ook wat van met Sinterklaas, de Kerstman en de Paashaas. Is liegen pedagogisch wel verantwoord?
“Of kinderen nu weten dat de Sint echt is of niet, het maakt niet uit”
Is liegen over Sinterklaas, de kerstman en de paashaas pedagogisch wel verantwoord? We vroegen het aan professor historische en algemene pedagogiek Lieselot De Wilde van de vakgroep Sociaal Werk & Sociale Pedagogiek.
Hoe interactief voorlezen kinderen helpt lezen (en hoe je dat dan het beste doet)
Om de dalende leesvaardigheid van onze kinderen (weer) op te krikken, kan je ook als ouder een steentje bijdragen. Hoe? Door hen op een interactieve manier te helpen leren lezen.
