Bart De Wever, Paul Magnette, Maggie De Block, ... In de lijst namen van politici die al kwamen opdraven voor het openingscollege van professor politicologie Carl Devos, geen jannekes en miekes. Wel politici die op het moment van hun college het ‘nu’ bepalen. “Het vertrekpunt: wat leeft er vandaag en wie is daar dé vrouw of man voor.”
De aanloop naar een openingscollege is altijd weer op zijn zachtst gezegd spannend. Professor Carl Devos: “Worst case is er een politieke rel of is de boel om een of andere reden ontploft. Dan hebben ze al een goed argument om af te zeggen.” Hij kan er nog om lachen, maar het toont vooral dat de ‘relevantielat’ voor het openingscollege hoog ligt. De formule is simpel: ieder jaar geeft een toppoliticus (of meerdere) een ‘spreekbeurt’ in het kader van de eerste bachelor politieke wetenschappen. Die formule wordt dan nog eens herhaald in het tweede semester voor de eerste bachelor rechten.
De schuld van Verhofstadt
Maar hoe kiest professor Devos de gasten? “Er zijn een aantal evidenties. De premier als er een nieuwe federale regering is bijvoorbeeld. Of een voorzitter van een partij die heel erg in de belangstelling staat. En dan is het proces vrij eenvoudig: ik pak mijn gsm, stuur een berichtje en wacht op antwoord.”
In die vijftien jaar luidde dat geen enkele keer ‘nee’. Zelfs zonder uitnodiging willen politici komen. “Ik krijg geregeld de vraag van bepaalde partijen of ik al een idee heb voor het openingscollege. En of ik hen eens niet wil uitnodigen. Dat is tof, maar zo werkt het uiteraard niet”, lacht Devos.
Dat heeft vooral te maken met het openingscollege in september, dat ondertussen uitgegroeid is tot een evenement met aanzien. Groter dan ooit voorzien: “Ik had nooit gedacht dat het zo’n omvang zou krijgen. Het is eigenlijk de schuld van de allereerste gast, toenmalig premier Guy Verhofstadt. Iemand die wel wat kent van politieke marketing. Samen met zijn woordvoerder kondigde hij het aan in de persbriefing van de regering en hij wilde ook nog wat gasten meebrengen. Het is volledig ontploft. Er stonden plots cameraploegen in het auditorium. Omdat er toen ook een crisis bezig was.”
Het jaar erna kwam Herman Van Rompuy, op dat moment koninklijk opdrachthouder tijdens een formatiecrisis én totaal onbereikbaar voor de pers. Maar hij was wel bereid om het college te geven. “Zodra we naar het auditorium liepen, werden we omsingeld door camera’s en journalisten. Die twee edities hebben de toon gezet en dat is nooit meer veranderd.”
Aparte dimensie
De eerste edities van het openingscollege waren ook echt nog de eerste les. “Omdat ik merkte dat studenten, nieuw aan de universiteit, zo onder indruk waren van alles dat de lesinhoud van mijn eerste les verloren ging. Ik zocht dus iets dat meer indruk maakte dan mijn inleiding. Later leerde ik dat veel eerstejaars helemaal overrompeld werden door heel dat mediacircus. Ze dachten dat ze in de verkeerde les zaten. Of dat het iedere week zo zou zijn. Daarom is het niet langer de eerste les, en bereid ik hen eerst wat voor.”
De media-aandacht is leuk, maar daar draait het volgens Devos niet om. “Ik wil de realiteit het auditorium in trekken. Aan studenten tonen dat politici mensen van vlees en bloed zijn. Soms lijkt het wel alsof de Wetstraat een soort aparte dimensie is. Dat is dus niet waar. Een van de dingen die ik wil laten zien is dat de politiek van ons is, dat we vertegenwoordigd worden door onze gelijken. En natuurlijk gebruik ik het in de lessen erna. Wat zat erin? Of wat net niet? Studenten geven aan dat ze het tof en interessant vinden om deel uit te maken van zo’n evenement: ze zien wat de media maken van een politiek event waar ze zelf bij zitten. Maar hét criterium is of zij het interessant vinden.”
Sluimerende thema's
Die feedback van studenten krijgt professor Devos in deze vreemde tijden amper. Noem het de ‘corona-edities’, met publiek op afstand. En corona als onuitgenodigde gast, want ongetwijfeld komt het aan bod tijdens het college. Die actuele link verklaart mee waarom pers en andere politici de colleges volgen. Toch is dat niet de eerste drijfveer: “Het gaat niet over de impact van het college, wel over de vraag: wat leeft er op dat moment en wie is nu dé vrouw of man. Ik probeer in te gaan op sluimerende thema’s die op tafel liggen. Wat zou je wel eens willen weten? Dat gesprek wil ik met hen hebben. Niet per se over de hoofdthema’s in de Wetstraat, maar wel over wat sluimerend aanwezig is.”
Beruchte college De Wever
Die drive om in de eerste plaats relevante politici uit te nodigen, doet ook discussies ontstaan over de sprekers. "Met Bart De Wever leefde dat heel hard, na zijn beruchte college over migratie. Vooral door de inhoud kwam daar veel reactie op. Ook vanuit de universiteit zelf. Maar ik ben niet verantwoordelijk voor de woorden en gedachten van de sprekers. Sterker, ik daag iedereen uit om eens uit te schrijven wat er in die colleges gezegd wordt. Als je dat op papier leest, zijn dat vaak inhoudelijk interessante uiteenzettingen. Het is voor mij een ondraaglijke gedachte dat de universiteit geen plek is waar een voorzitter of eender wie een politieke analyse mag brengen."
Hoe hard de discussies ook aangekomen zijn, Devos is niet van plan om het concept te laten varen. "Waar het voor mij om draait is om te laten zien dat het leven buiten de universiteit ook in de auditoria te vinden is. Dat een universiteit geen gesloten instelling is van een kleine groep mensen, maar onderdeel van de samenleving. De studenten en de lesgevers staan met hun twee voeten in de samenleving. Het zijn geen gescheiden werelden. En dat wij geen verafgelegen universum bestuderen, maar een tastbare nabije wereld. Onze wereld: de politiek is ook van ons."
Lees ook
Vrede of oorlog op aarde: wat brengt 2024?
Vinden we in 2024 een oplossing voor de vele conflicten in de wereld of kunnen we ons verwachten aan nog meer oorlog? En welke rol moet Europa spelen? We legden het voor aan expert internationale politiek Sven Biscop.
De gemeenteraadsverkiezingen van 2024: vijf dingen die je nu al moet weten
De lokale verkiezingen van 2024 worden de eerste verkiezingen in Vlaanderen zonder opkomstplicht. Maar de gemeenteraadsverkiezingen van 2024 brengen nog andere bijzonder- en nieuwigheden met zich mee. Politicoloog Herwig Reynaert blikt vooruit en licht de belangrijkste veranderingen toe.
De vooruitblik: wat brengt 2023 voor Europa?
“De oorlog in Oekraïne heeft een ongeziene eensgezindheid in Europa gebracht. Een eensgezindheid die ik zie standhouden. Al blijft migratie ook dit jaar de grote splijtzwam”, weet professor Europese politiek Hendrik Vos. En hij ziet een groeiend besef rond militaire samenwerking.
Carl Devos wil politicologen in spe ook de Waalse kijk meegeven
Het openingscollege van professor Carl Devos passeert nooit ongezien. Niet het minst omwille van de sprekers, die vaak de politieke agenda bepalen. In dat licht is de gast van dit jaar, Paul Magnette, misschien een ongewone keuze. De afstand tussen de twee landsdelen leek namelijk nooit groter. Maar net dat maakt hem hyperrelevant: “We missen de Waalse kijk te veel in Vlaanderen.”
