Als je kanker krijgt, betekent dat vaak meteen een intensieve medische behandeling. Logisch: medicatie moet de ziekte bestrijden. Maar kankerpatiënten zijn meer dan hun ziekte, hun behandeling meer dan medische hulp. Professor Tessa Kerre benadrukt het belang van warme zorg. Of het menselijk maken van de zorg. Het UGent-voorleesproject is daar een mooi voorbeeld van.
Herinneringen oproepen
Dat voorleesproject brengt studenten en patiënten dichter bij elkaar: twintig studenten van de faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen lezen voor aan evenveel kankerpatiënten. Dat doen ze tijdens ziekenhuisopnames, die vaak erg lang kunnen duren. Elke student leest voor aan één patiënt. Niet zomaar: ze nemen hun tijd en lassen pauzes in om rond het boek, gedicht of kortverhaal van gedachten te wisselen. Waarom? Lezen tijdens je behandeling leidt de aandacht af van alles wat met de ziekte te maken heeft, bijvoorbeeld. Door de fragmenten denken patiënten terug aan bepaalde momenten in hun leven. Soms zijn dat mooie herinneringen, en soms kunnen teksten moeilijkere of zelfs pijnlijke zaken bespreekbaar maken. Professor Tessa Kerre (kliniekhoofd hematologie UZ Gent en hoofddocent aan de UGent) is een van de bezielers van het project. Postdoctoraal onderzoeker en psycholoog Gaëlle Vanbutsele trekt het project mee - samen met nog enkele collega’s. “Het is ongelooflijk hoe snel veel van die studenten een sterke band krijgen met hun patiënt. Het geeft een extra dimensie aan de zorg.”
Medische zorg verzachten
Dat, het menselijke aspect van zorg, is een van de stokpaardjes van Tessa. “Natuurlijk is medische zorg essentieel. Maar een kankerbehandeling is zoveel meer dan een chemopil of een bestralingssessie. Ik ga bijvoorbeeld altijd in gesprek met mijn patiënt. Ik vraag hoe het met hun familie is, bijvoorbeeld. Of ik praat met hen over de foto’s in hun kamer of over het boek dat op hun nachtkastje ligt. Dat is voor mij de warme zorg, en die hangt onlosmakelijk samen met de puur medische zorg. Door dit project leren studenten de patiënten kennen als mens. Ze leren dat zorg zoveel meer is dan louter medische hulp, en dat is erg belangrijk in hun latere carrière als zorgverlener.”
Sterker door verbinding
De kiem voor het voorleesproject werd drie jaar geleden gelegd. Toen kwamen enkele collega’s van de faculteit Letteren en Wijsbegeerte samen met een aantal zorgverleners van het UZ Gent. Al snel kwamen ze op het idee om studenten te laten voorlezen aan kankerpatiënten met een actieve behandeling. Kankerbehandelingen zijn vaak erg intensief, en beheersen daardoor het leven van de patiënt. Het lezen zorgt dan voor ontspanning, voor momenten van rust en afleiding. Bij de initiatiefnemers zaten ook enkele leden van Het Lezerscollectief, een Vlaamse dochterorganisatie van het Britse The Reader Organisation. Dat is een netwerk van leesbegeleiders dat leesbijeenkomsten organiseert voor mensen die moeilijker toegang hebben tot literatuur. Gevangenen bijvoorbeeld, mensen in een woonzorgcentrum of mensen met psychische problemen. Dankzij die bijeenkomsten ontdekten ze dat samen lezen mensen verbindt, en dat die verbinding hen sterker en weerbaarder kan maken. “We moeten nu natuurlijk de resultaten afwachten, maar we verwachten een gelijkaardige verbinding tussen de deelnemers van het leesproject. Mogelijk is het effect hier zelfs groter, doordat het voorlezen bij ons veel intiemer is, en niet in groep gebeurt”, zegt Tessa, “Dat kan een belangrijke meerwaarde zijn bij een behandeling.”
Lees ook
Biedt stoelgang een behandeling voor parkinson?
Een recente studie naar de ziekte van Parkinson toont aan dat een stoelgangtransplantatie een waardevolle nieuwe behandeling kan zijn. “Het biedt een potentieel veilige, doeltreffende en kostenefficiënte manier om de symptomen en de levenskwaliteit van miljoenen mensen te verbeteren. Een ‘bacteriepil’ zou de stoelgangtransplantatie misschien wel vervangen. Maar er is meer onderzoek nodig.”
Ignaas Devisch prikkelt al jaren ons denken (en krijgt daar nu erkenning voor)
Twintig jaar geleden werd hij als wetenschapper uitgelachen toen hij wilde communiceren met het grote publiek. Nu krijgt Ignaas Devisch er de Loopbaanprijs Wetenschapscommunicatie voor. “Het is een mooie erkenning”, zegt de medisch filosoof. “Al is communiceren over wetenschap toch ook goed leren luisteren.”
Hoge nood aan testpersonen voor geneesmiddelen of vaccins: “Zonder hen is er geen medische vooruitgang”
“Geen enkel vaccin of geneesmiddel geraakt tot bij de apotheker zonder testpersonen.” Het klinkt bijna banaal, maar het is de essentie van klinisch onderzoek, zegt professor Isabel Leroux-Roels. Zij en haar team doen al jaren onderzoek naar nieuwe vaccins. “Testpersonen vormen een heel belangrijke schakel in ons onderzoek.”
“Vrouwen zijn geen kopietje van mannen met borsten en eierstokken”
Van wetenschappelijk onderzoek tot medische behandelingen, decennialang stond de man centraal in de medische wereld. Betekent dat dan ook dat vrouwen daardoor minder goede zorg krijgen?
