Hoe wetenschap ons kan helpen om muggen weg te houden

Ben je het irritante gezoem rond je oren en de jeukende muggenbeten ook beu? Onderzoekers Magali De Muynck en Marie Joossens van het lab Microbiologie van de faculteit Wetenschappen werken aan een antimuggenproduct. Niet om de muggen te doden, maar wel om je huid minder aantrekkelijk voor hen te maken.

Is het waar dat sommige mensen vaker door muggen gestoken worden dan anderen?

“Ja, dat komt door een combinatie van factoren.

Naarmate de muggen dichter komen, spelen vooral onze lichaamstemperatuur en huidbacteriën een rol. Onze huidbacteriën zetten zweet, dat bijna geurloos is, om in geuren. Het is daarop dat muggen afkomen.

Er zijn bacteriën die geuren produceren waar muggen verzot op zijn, en er zijn bacteriën die geuren produceren waar muggen een afkeer van hebben. De combinatie van alle bacteriën op je huid zorgen voor een soort mix van geuren die heel persoonlijk is. Die ‘blend’ bepaalt of je meer of minder aantrekkelijk bent voor muggen.”

Kunnen we zelf die mix van onze huidbacteriën aanpassen zodat muggen ons minder steken?

“De bacteriën op je huid hangen enerzijds af van factoren die je niet kunt aanpassen, zoals je leeftijd en je geslacht. Anderzijds bepaalt je levensstijl – bijvoorbeeld hoe gezond je eet of hoe vaak je je wast – de samenstelling van je huidbacteriën.

Mensen met veel verschillende soorten huidbacteriën zijn minder aantrekkelijk voor muggen, en hebben minder muggenbeten. Medeonderzoeker in dit project, Chris Callewaert, toonde al aan dat je huidbacteriën minder divers worden als je veel deodorant gebruikt. Daardoor ga je meestal meer stinken en word je aantrekkelijker voor muggen. Ook je te vaak wassen zorgt voor een verarmde diversiteit van je huidbacteriën.”

Maar de wetenschap kan ons wel helpen om muggen te verjagen?

“Ja, dat is waar wij nu mee bezig zijn. We weten dat er huidbacteriën zijn die een stof aanmaken waar muggen verzot op zijn. Als we specifiek die huidbacteriën doden, kunnen we muggenbeten voorkomen.”

Hoe gaan jullie te werk in het onderzoek?

“Om specifieke (huid)bacteriën te doden kopiëren we een techniek die ook virussen gebruiken: die kunnen erg specifiek bepaalde bacteriën onschadelijk maken. Dat gebeurt via eiwitten, die we nu in het labo van professor Yves Briers proberen na te maken.

Eiwitten zijn uit verschillende stukken opgebouwd. Die namaken is als een spelletje Mastermind, waarbij je de volgorde van verschillende kleuren moet raden.

Door verschillende volgordes te gebruiken, kunnen we de eiwitten zo finetunen dat ze enkel de doelbacteriën doden en alle andere laten leven. Je wil niet de verkeerde bacteriën doden, want onze huid heeft ze wel nodig.

Het einddoel van ons onderzoek is een product waarin we die eiwitten verwerken. Dat kan een spray of een crème zijn.”

Wat zijn de voordelen van jullie antimuggenproduct?

“Veel bestaande antimuggenproducten, zoals bijvoorbeeld DEET, zijn heel chemisch. Als je lichaam die producten opneemt, kunnen ze voor gezondheidsklachten zorgen. Het product waar wij aan werken is in theorie heel veilig, want een eiwit is te groot om via de huid opgenomen te worden.

Bovendien zou ons product veel specifieker werken dan bijvoorbeeld antibiotica. Kortom, met dit onderzoek werken we aan een innovatief, duurzaam en veilig product dat muggen verjaagt en dat geen impact heeft op het milieu.”

Wanneer mogen we jullie antimuggenproduct verwachten?

“We staan aan het begin, dus dat gaat nog jaren duren. Eerst moeten we het juiste eiwit vinden. Denk aan het spelletje Mastermind van daarnet: dat kan snel gaan, maar als je pech hebt duurt het heel lang.

Daarna moeten we kijken of we dat eiwit in grote hoeveelheden kunnen produceren en of het wel op de huid werkt. We willen ook weten hoe de andere bacteriën reageren als je één soort huidbacterie doodt. Wie weet vinden we een fantastische oplossing tegen muggen, maar krijg je er puisten van.” (lacht)