Stedelijke ondernemingen worstelen met plasticafval. Het vier landen overkoepelende PlastiCity-project zoekt praktische oplossingen om hun recyclagepercentage de hoogte in te jagen. UGent-ingenieur Gianni Vyncke helpt mee. “Het doel is: plastic recycleren tot duurzame producten voor de stad.”
Voor ingenieur Gianni Vyncke van de vakgroep Groene Chemie en Technologie is plastic verpakking véél meer dan zomaar afval. “Er slingert ontzettend veel plastic in ons leefmilieu rond”, erkent hij. “Dat is een serieus probleem, al is plastic tegelijkertijd ook fantastisch. Want de toepassingen van kunststoffen als plastic hielpen onze samenleving enorm vooruit. Plastic weegt zo goed als niets en is zeer sterk. We verpakken er onze etenswaren in en roepen zo voedselverspilling een halt toe. We isoleren er onze huizen mee en kunststoffen maken onze auto’s lichter waardoor we zuiniger kunnen rijden.”
Ernstige vervuilingen zoals de plasticsoep in zee zijn volgens hem vooral te wijten aan consumenten die op een foute manier met het product omgaan. “Velen beschouwen plastic voor eenmalig gebruik zo goed als waardeloos, wat jammer is. Want kunststoffen zijn net zeer hoogwaardig materialen. Daarom moeten we er zorgzaam mee omspringen en ze zoveel mogelijk hergebruiken.”
Met het internationale project PlastiCity voert Gianni Vyncke mee onderzoek naar het recycleren van plasticafval van bedrijven in steden. “Met PlastiCity testen we uit hoe we het verzamelen en recycleren van commercieel en industrieel plasticafval kunnen verhogen in Gent, het Nederlandse Den Haag, het Britse Southend-on-Sea en het Franse Douai. Dat is veel ingewikkelder dan op het eerste gezicht lijkt. Het ophalen en hergebruiken van PMD-afval bij gezinnen is intussen erg goed geregeld. Ook veel grote ondernemingen in en rond onze steden hebben hun afvalstromen perfect onder controle. Maar nogal wat kleinere bedrijven zoals bakkers, pizzeria’s of kledingwinkels kennen de waarde van hun plasticafval niet.”
Produceren zij dan zo’n grote afvalberg?
“Kledingwinkels krijgen elk kledingstuk geleverd in transparante folie. Ook alle kapstokken zijn uit kunststof. Bakkerijen, pitazaken en frituren verzamelen dan weer ontzettend veel grote plastic emmers, waar voedingswaren, grondstoffen of sauzen inzaten. Vóór wij met PlastiCity van start gingen, werden al die plastics amper gerecycleerd. Zeer vaak belandden ze bij het restafval en eindigden zo in de verbrandingsoven. Met de kennis die PlastiCity verzamelt, hopen we om het recyclagecijfer bij die kleine ondernemers drastisch te helpen opkrikken. Nu schommelt dat rond de 20 à 30 procent.”
Dat is bedroevend weinig?
“In de context van de wereldwijde kunststofrecyclage-industrie valt dat eigenlijk nog behoorlijk mee. Tezelfdertijd is er inderdaad véél marge voor groei. Ons doel is om minstens 50 à 60 procent van de plasticberg van de kleinere stedelijke ondernemingen te hergebruiken. Alleen hebben wij niet de hele keten in handen en zijn we afhankelijk van onder andere de recyclagebedrijven.”
Waarom is PlastiCity een pilootproject?
“Er zijn wel wat private afvalinzamelaars die plastic ophalen bij kleine stedelijke ondernemers, maar een gemeenschappelijke strategie ontbreekt. Wij zoeken nu uit hoe het ophalen en recycleren op de best mogelijke manier kan gebeuren. Ons onderzoek wordt met argusogen gevolgd door stadsbesturen, afvalophalers en -verwerkers. Want van zodra er een duurzaam businessmodel uit gepuurd kan worden dat ook rendabel is, springen zij op de boot. Wij vinden dat prima, want dan is onze taak volbracht.
In de steden waar PlastiCity proefdraait, nodigen we winkels en bedrijven uit om een tijdje met ons samen te werken. In Gent concentreren we ons op de inzameling en verwerking van flexibele folie en rigide plasticverpakking.”
Niet alle plastics zijn gelijk?
“Er zijn ontzettend veel soorten plastics die allemaal op verschillende manieren gerecycleerd moeten worden. Met onze keuze voor rigids en flexibles nemen we sowieso twee grote stromen plasticafval voor onze rekening. Emmers en kleerhangers vallen onder de categorie rigids; plastic kledinghoezen onder flexibles. Recyclagebedrijven zijn gespecialiseerd in het een of het ander. Vermenging van die twee stromen zorgt voor problemen bij de recyclage. Daarom vragen we aan onze deelnemende ondernemers om hun flexibele en rigide plasticafval in aparte zakken te verzamelen.
In onze vier deelnemende steden kiezen we bewust voor verschillende manieren van ophalen. In Gent bijvoorbeeld halen we het afval wekelijks met een elektrisch bestelwagentje op, in Den Haag met elektrische bakfietsen. Zo testen we uit wat de beste en meest duurzame oplossing is voor elke stedelijke omgeving.”
Niet alle steden zijn gelijk?
“De verschillen zijn soms groot. Neem Gent: onze stad wordt internationaal bejubeld omwille van het circulatieplan dat het doorgaand verkeer uit de stadskern houdt. Maar voor het ophalen van plasticafval voor recyclage is dat een logistieke nachtmerrie, zelfs wanneer dat met een elektrische bestelwagen gebeurt.
Het huishoudelijke PMD-afval wordt tweewekelijks opgehaald. Wij merken nu dat die periode veel te lang is voor een stadswinkel met weinig plaats voor een afvalcontainer. Om van hun plasticberg af te raken, dumpen sommigen het dan maar bij het restafval. Wij leren daaruit dat het beter is om een paar rondjes extra te rijden.
Den Haag heeft veel nauwe straatjes waar een auto amper kan manoeuvreren, vandaar de bakfiets in die stad. Het Gentse plasticafval verzamelen we op een centrale hub in de haven, met aparte containers voor rigids en flexibles. Van daaruit vertrekken de containers naar onze recyclagepartners.”
Jullie organiseren ook regelmatig designworkshops?
“We willen mensen bewustmaken van hoe gesofisticeerd recyclage van kunststoffen wel is. Het lijkt simpel, terwijl het zo complex is. In onze designworkshops gaan we samen met designers en bedrijven op zoek naar wat de hergebruikmogelijkheden zijn van de ingezamelde kunststoffen. We onderzoeken ook hoe het met de kwaliteit van de plastics gesteld is. Want de bedoeling is om zoveel mogelijk plastic te recycleren tot duurzame producten voor de stad.
Samen met designers concentreren wij ons op het maken van producten uit plastic van hogere kwaliteit. We denken dan na over nieuwe gerecycleerde plantenbakken of gevelstellingen voor bijvoorbeeld urban farming. Gerecycleerde plastics kunnen ook een bijdrage leveren aan een betere mobiliteit. In Gent veroorzaken de vele tramsporen regelmatig ernstige fietsongevallen. Misschien kan gerecycleerde kunststof die sporen veiliger helpen maken.”
Gianni Vyncke is ingenieur bij de vakgroep Groene Chemie en Technologie. Met het internationale project PlastiCity voert Gianni Vyncke mee onderzoek naar het recycleren van plasticafval van bedrijven in steden.
Lees ook
Van onderzoek naar impact: hoe technologietransfer aan de UGent werkt
De UGent trekt niet alleen onderzoekers en studenten aan, ook bedrijven nestelen zich graag in de nabijheid van de universiteit. Excellent onderzoek, knowhow en hoogopgeleiden vormen de ideale voedingsbodem voor innovatie.
Potgrond lijkt ecologisch, maar is vaak heel slecht voor het klimaat
Het ecologisch imago van potgrond bedriegt. Het is dan wel een goede voedingsstof om je planten te laten groeien, maar potgrond met turf is bijzonder belastend voor het klimaat. “Het is een fossiel materiaal dat in het rijtje van steenkool, aardolie en aardgas past”, zegt UGent-onderzoeker Ruben Vanholme.
De CO₂-neutrale toekomst is haalbaar volgens Marten
We worden om de oren geslagen met nieuws over energiemaatregelen. Maar er gaapt een kloof tussen wat er als beleid wordt uitgestippeld en wat mensen écht doen.
Helena nam als student deel aan de grootste klimaattop ter wereld
Helena Van Tichelen zat in het middelbaar toen de spijbelacties en jongerenmarsen rond het klimaat losbarstten. Het engagement dat ze toen oppikte, is ze jaren later nog lang niet kwijt. Midden november schoof ze de lessen en cursussen van haar derde bachelor bio-ingenieurswetenschappen even aan de kant om naar Egypte te trekken voor de grootste klimaatconferentie ter wereld: COP27.
