Nooit meer gaatjes, hoe doe je dat?

Is frisdrank echt zo slecht voor je tanden? Wat met de eeuwige discussie tussen de elektrische en manuele tandenborstel? En is flossen de oplossing? Professor tandheelkunde Luc Martens - zelf al enkele decennia gaatjesvrij - geeft tips om gaatjes in je tanden te vermijden.

Zijn er veel mensen met tandproblemen?

“Het is moeilijk om daar cijfers op te kleven, maar als je weet dat wij in het UZ Gent zo’n 1.100 patiënten per week ontvangen en tandartsen maandenlange wachtlijsten hebben, kan je toch wel zeggen dat er heel wat tandproblemen zijn.”

Hebben we te weinig aandacht voor onze tanden?

“Integendeel, er is in de maatschappij nog nooit zo veel aandacht geweest voor mondhygiëne. Kijk maar naar de reclames op televisie: in primetime tonen ze spotjes van tandenborstels en tandpasta. Dat kon je je veertig jaar geleden niet inbeelden. Ondertussen is dat een miljardenbusiness geworden. Anderzijds is ook het frisdrankgebruik enorm gestegen.”

Is frisdrank de boosdoener?

“Dé boosdoener zou ik niet zeggen, maar goed is het zeker niet. Gemiddeld drinkt iedere Belg één blikje frisdrank per dag. Dat komt neer op miljoenen liters per jaar. En je moet weten dat amper dertig procent van de mensen de light- of zero-versie kiest in plaats van de gesuikerde versie. Niet dat ik het wil verbieden, want ik drink zelf ook af en toe een frisdrankje, maar pak het slim aan. Hetzelfde met snoep: ik moedig niet graag aan om te snoepen, maar iedereen heeft zijn zwaktes. De mijne zijn pralines. Wel, je eet beter zeven pralines na elkaar in plaats van om het kwartier eentje.”

Hoezo? De hoeveelheid suiker blijft toch gelijk?

“Ja, maar speeksel moet de kans krijgen om de suikers en zuren in je mond te neutraliseren. Iedereen maakt gemiddeld anderhalve liter speeksel aan per dag. Het neutraliseert de pH-waarde, de zuurgraad, in je mond nadat je iets eet. Stel dat je nu bijvoorbeeld een koekje eet. Dan valt de zuurgraad in je mond naar beneden. Als die onder de kritische grens komt, kan je gaatjes krijgen.”

Dus speeksel is van groot belang voor je tanden?

“Wat bloed is voor je organen, is speeksel voor je mond. Je speeksel kan een groot stuk neutraliseren van wat je eet, op voorwaarde dat je het de tijd geeft om z’n werk te doen en niet de hele dag door snoept. De gouden regel van vijf eetmomenten per dag geldt dus ook voor je tanden: drie grote maaltijden en twee tussendoortjes. Die periode tussen de maaltijden, is nodig voor je tanden om te recupereren. En je moet natuurlijk goed poetsen.”

Wat is een goede poetsroutine?

“Eigenlijk is het heel simpel: twee keer per dag poetsen met een tandpasta met fluoride. Een keer ‘s ochtends na het ontbijt en een keer ‘s avonds voor het slapengaan. In de academische wereld blijft er discussie over die poetsbeurt ‘s ochtends. Meer bepaald of het ook voor het ontbijt mag. De redenering van sommige wetenschappers is dat je dan een propere mond hebt voor je eet, waardoor de voedselresten niet in aanraking komen met de bacteriën die je mond ‘s nachts aanmaakt. Dat klopt ergens wel, maar anderzijds begin je met een vuile mond aan de dag en komen die bacteriën terug. Daarom is poetsen na het ontbijt volgens mij een betere optie. En natuurlijk op het einde van de dag, waarna je niets meer mag eten of drinken.”

Maakt het uit of je elektrisch of manueel poetst?

“Dat is een lastige vraag omdat het antwoord niet zwart-wit is. Je gaat me nooit horen zeggen dat je elektrisch moét poetsen. Maar er is wel onderzoek dat uitwijst dat je met elektrische tandenborstels meer tandplak kan verwijderen dan met een gewone tandenborstel. Je raakt gewoon makkelijker op de moeilijk bereikbare plaatsen. Een elektrische tandenborstel poetst met enkele duizenden toeren per minuut die kleine plekjes. Dat kan manueel simpelweg niet.”

Dus je koopt beter een elektrische tandenborstel voor een propere mond?

“Dat wil ik niet per se zeggen. Er zijn heel veel mensen die altijd manueel poetsen en een goed gebit hebben. Bovendien kan niet iedereen zich dat veroorloven. Maar een elektrische tandenborstel heeft de onmiskenbare meerwaarde dat je significant meer tandplak kan verwijderen. Op voorwaarde dat je het juist gebruikt natuurlijk.”

Kan je dan fout poetsen met een elektrische borstel?

“Natuurlijk. Heel wat mensen gebruiken een elektrische tandenborstel zoals ze zouden poetsen met een gewone borstel. Eigenlijk moet je de elektrische borstel gewoon het werk voor jou laten doen. Je zet gewoon het kopje even op je tand en verplaatst het dan. Laat de borstel de bewegingen doen die jij niet kan. Als je poetst met een elektrische borstel zoals je dat met een gewone zou doen, bereik je verschillende plaatsen niet.”

Je zegt niets over flossen. Is dat dan niet nodig?

“Ik vind persoonlijk niet dat je dagelijks moet flossen. Ik doe het ook niet dagelijks. Er zijn ook geen studies die aantonen dat flossen significant meer plak verwijdert bij iedereen. Het helpt wel bij mensen die niet goed poetsen of bij wie de tanden niet allemaal mooi op een rijtje staan. Met flosdraad kan je de kleinste hoekjes bereiken. Daarom is het niet slecht om bijvoorbeeld tijdens het weekend de tijd te nemen om te flossen. Merk je dat je tandvlees bloedt? Dan moet je blijven flossen, want dat betekent dat er iets zit dat er niet moet zitten. Tenzij het blijft bloeden natuurlijk, dan moet je langsgaan bij je tandarts.”

Wanneer was de laatste keer dat je zelf nog een gaatje had?

“Dat is al meer dan veertig jaar geleden (lacht).”