De Universiteit Gent eert Christiana Figueres met een eredoctoraat voor haar onvermoeibare inzet voor klimaatactie en haar unieke vermogen om mensen en naties te verenigen rond een gemeenschappelijk doel. Ze maakte van haar stubborn optimism een levenswijze.
Naar aanleiding van haar eredoctoraat spraken we met Christiana Figueres over optimisme, deep listening skills en de kracht van gezamenlijke actie.
Wie is Christiana Figueres?
Christiana Figueres (°1956, Costa Rica) is een internationaal gerenommeerd klimaatdiplomaat, onderhandelaar en visionair leider in de strijd tegen klimaatverandering. Als hoofd van het VN-klimaatverdrag (2010-2016) speelde ze een sleutelrol in het historische Akkoord van Parijs, waarin 195 landen beloofden de opwarming onder de 2°C te houden. Haar optimisme en vastberadenheid waren onmisbaar. Na haar VN-periode richtte ze Global Optimism op, waarmee ze individuen, bedrijven en overheden inspireert tot snellere klimaatactie. In haar boek The Future We Choose (2020) pleit ze voor “stubborn optimism": de overtuiging dat verandering mogelijk én noodzakelijk is.
Optimisme als drijvende kracht
Op de vraag hoe je optimistisch kan blijven in de strijd tegen klimaatverandering, ondanks de realiteit waarmee we allen op dagelijkse basis worden geconfronteerd, antwoordt ze vastberaden: "We moeten erkennen dat we achterop lopen. We breken elk record. Of het nu temperatuurstijgingen, smeltend ijs of droogte betreft. Maar tegelijkertijd moeten we de realiteit onder ogen zien zonder erdoor overweldigd te raken. Zodra we ons machteloos voelen, verliezen we onze invloed. Het is een feit dat we, vooral nu met de gekte die we in de wereld zien, onze invloed en vooral slagkracht meer dan ooit moeten cultiveren. Optimisme is niet iets passief, maar een moedige stap vooruit richting de uitdagingen die we moeten aangaan.”
Voor Figueres is optimisme niet het ontkennen van problemen, maar een bewuste keuze om actie te ondernemen. "De uitdagingen zijn gigantisch, maar we moeten vasthouden aan de overtuiging dat verandering mogelijk is. Hoop en daadkracht gaan hand in hand: zonder hoop beginnen we niet eens aan de strijd. Want anders heb je de strijd al verloren voordat je eraan begint.”
De kunst van het onderhandelen
Het diplomatieke succes van Figueres wordt vaak toegeschreven aan haar uitzonderlijk vermogen om mensen samen te brengen. "Onderhandelen gaat niet alleen over regels, maar vooral over mensen. Zelfkennis en emotionele zelfbeheersing zijn cruciaal. Het is belangrijk om te begrijpen hoe je zelf denkt en reageert, zodat emoties je niet overnemen. Stabiliteit en kalmte zijn essentieel in moeilijke situaties."
Daarnaast onderstreept Figueres het belang van flexibiliteit en deep listening skills. “Het heeft geen zin om een onderhandeling in te gaan en vast te houden aan je eigen mening of standpunt. Dat is geen onderhandeling, dat is ‘opdringen’ aan andere mensen. Je moet bereid zijn om je standpunten te heroverwegen en oprecht te luisteren naar de behoeften van anderen. Het resultaat dat je zou moeten nastreven, is het best mogelijke gemeenschappelijke goed voor iedereen die rond de tafel zit.”
Tot slot deelt ze een fundamenteel principe: "Niets is definitief beslist, totdat alles is beslist. In onderhandelingen moet je de puzzel als geheel bekijken. Je kunt voorlopige afspraken maken, maar pas wanneer alles samenkomt, ontstaat er een werkbaar akkoord. Geduld en strategisch denken zijn hierbij onmisbaar."
Een levenslange collectieve strijd voor het klimaat
Figueres benadrukt dat verandering collectieve actie vereist. "We moeten af van het idee dat klimaatverandering te groot en te complex is om er als individu iets aan te doen en de verantwoordelijk bijna ten volle bij overheden en grote industrieën te leggen. Feit is dat die hun verantwoordelijkheid niet nemen. Maar we hebben zélf wel een enorme kracht in handen, zowel in onze persoonlijke keuzes als in onze collectieve stem. We kunnen allemaal bijdragen aan de oplossing. Zeker nu, wanneer we vanuit een geopolitiek perspectief merken dat top-down verantwoordelijkheid niet wordt uitgeoefend. Dan is het tijd voor bottom-up benaderingen.”
Op 21 maart 2025 krijgt Christiana Figueres een eredoctoraat van de UGent. Met dit eredoctoraat benadrukt de UGent het belang van leiderschap, hoop en collectieve actie in de strijd tegen klimaatverandering. Figueres’ levenswerk toont dat echte verandering mogelijk is, mits we de moed hebben om erin te geloven én ernaar te handelen. Als visionair leider blijft ze wereldwijd strijden voor ambitieus klimaatbeleid en de kracht van jonge generaties in de transitie naar een duurzame toekomst.
Lees ook
Bio-ingenieur zet bomen in als bio-airco
Sinds mei staat in het Belgisch paviljoen op de Biennale Architettura 2025 in Venetië een bijzondere proefopstelling: Building Biospheres. Al drie maanden lang ervaren bezoekers er hoe een plantvak met 250 subtropische planten en bomen een aangenaam binnenklimaat creëert.
Hoe warm kan het nog worden op aarde?
Het was een voorjaar van records: extreem droog voor de tijd van het jaar. De klimaatverandering laat zich voelen. Hoe warm kan het nog worden? Wat zijn de grenzen van onze planeet, en wat betekent dat voor mens en natuur?
UGent’ers op Antarctica: speuren naar de geheimen van het zuidelijke continent
Hoe reageren micro-organismen in de polaire gebieden op veranderingen en wat kan ons dat leren in de strijd tegen de klimaatverandering? Die vraag houdt bioloog Bjorn Tytgat en het team waarvan hij deel uitmaakt al jaren bezig.
Moet de natuur rechten krijgen?
Onder invloed van de toenemende klimaatverandering klinkt de roep naar rechten voor de natuur steeds luider, vooral vanuit klimaatactivisten. Maar zouden zulke rechten de natuur beter beschermen?
