Kiezen we straks zelf wat bedrijven over ons weten en bijhouden?

Grote bedrijven weten meer over ons dan onze eigen moeder. Het massaal verzamelen, bijhouden en gebruiken van onze online data is gemeengoed geworden. In die mate dat we de controle over die data kwijt zijn. Daar wil het Solid-project verandering in brengen. Met als ambitie: een hervorming van het world wide web.

Niemand minder dan Tim Berners-Lee, de grondlegger van het web, kwam met het ambitieuze idee voor Solid op de proppen. Concreet moet dat softwareplatform het web ‘hervormen’, door de gebruiker zelf te laten beslissen over welke data hij of zij prijsgeeft. UGent-professor Ruben Verborgh helpt Tim met de technologische uitwerking van het project. Hij legt ons uit wat Solid precies is en hoe het ons leven kan veranderen.

Wat is Solid?

"Solid is een manier om controle te nemen over onze eigen data. Vandaag leven we in een wereld vol big data, maar wij willen naar een systeem dat werkt met linked data. Dat betekent dat mensen en bedrijven zelf hun eigen data beheren. Dan kies je zelf waar, wanneer en voor wie je die informatie ter beschikking stelt."

"Op middellange termijn willen we elke Vlaming een eigen datakluis geven. Je kan dat vergelijken met een bank waarop je geld hebt staan, maar dan een bank met je gegevens. Of je geld nu bij BNP Paribas zit of bij ING, dat maakt niet uit. Je kan in elke winkel betalen met je bankkaart. Zo zou dat ook met data zijn: je kan altijd en overal kiezen met wie je gegevens linkt of deelt."

Waarom is die hervorming zo belangrijk?

"Vandaag verzamelen bedrijven alles wat ze over je kunnen vinden. Hoe meer hoe beter. Dat is typisch voor een wereld vol big data. Er is een echte ratrace naar data. Maar heel veel van de informatie die bedrijven verzamelen, is niet relevant voor hen. Anderzijds gaat heel veel kostbare informatie verloren omdat we haar niet goed bijhouden. Denk maar aan adreswijzigingen, bijvoorbeeld. Nu moet je die telkens opnieuw doorgeven, en dan nog komt je oude adres wel eens bovendrijven. Bovendien botsen bedrijven meer en meer tegen de limieten van de privacy. We kunnen nu twee richtingen uit: het bestaande systeem opfrissen of een volledig nieuw systeem implementeren. Wij denken dat Vlaanderen klaar is voor het laatste."

"Kleine en middelgrote bedrijven beschikken over te weinig data om te kunnen innoveren. Zij moeten data kopen van grotere bedrijven, en dat is niet altijd mogelijk. Stel bijvoorbeeld dat je een AI-startup hebt en je ontwikkelt een tool om jobs te vinden voor een bepaald persoon. Begin daar maar eens aan zonder data. Het eerste wat je dus doet, is data verzamelen. Pas dan kan je beginnen. Maar wat als mensen die een job zoeken, bereid zijn bepaalde data te delen met dat bedrijf? Dan hoef jij je daar alvast niet mee bezig te houden en kan je je focussen op je kerntaak. Daarom zeggen wij: stop de datarace. Geef mensen zelf controle zodat bedrijven zich kunnen richten op innovatie. Zo krijgen alle bedrijven, klein of groot, een volwaardige kans op de markt."

Hoe kan je Solid implementeren in het dagelijkse leven?

"Dat gaat natuurlijk niet zomaar. Je hebt een aantal factoren nodig om zoiets te laten werken. Naar die factoren voeren wij bij de UGent onderzoek. Mijn team onderzoekt de technologische kant van het verhaal. Hoe kan je ervoor zorgen dat iedereen over zo’n datakluis beschikt? En hoe gaat dat praktisch werken?"

"Daarnaast is er het onderzoeksteam van Lieven De Marez, dat zich buigt over het sociale hoofdstuk. Is de Vlaming er klaar voor? Hoe kunnen we iedereen aan de slag laten gaan met die nieuwe technologie? Ten slotte is er ook het legale luikje dat aan de UGent onderzocht wordt: hoe gaan we om met persoonlijke data? Waar stopt de technologie en waar begint het juridische vraagstuk?"

Ruben Verborgh is professor gedecentraliseerde webtechnologie aan het IDLab van de UGent en imec. Hij zal nooit de wijze raad van de rector vergeten: “Iedere onderzoeker heeft het recht om met het hoofd tegen de muur aan te lopen.”