Amper 32 jaar is ze, maar toch zette ze als cognitief psychologe al meer dan één stap in de internationale wetenschappelijke wereld. Louisa Bogaerts deed onderzoek in drie verschillende werelddelen en neemt die ervaring nu mee naar de plaats waar ze haar carrière startte: de UGent.
Haar ‘comeback’ kadert in het Odysseusprogramma, dat onderzoek van internationaal niveau naar Vlaanderen moet halen. Toponderzoekers met een internationale carrière krijgen via dat programma projectfinanciering om hun eigen onderzoeksgroep uit te bouwen aan een Vlaamse universiteit. Zoals Louisa dus, die zich als onderzoeker specialiseerde in de rol van geheugenprocessen bij (leren) lezen.
Je trok als onderzoeker al vroeg naar het buitenland?
“Tijdens mijn doctoraat had ik de kans om onderzoek te doen in het buitenland. Eerst bij Haskins Laboratories, een onderdeel van Yale University, om er hersenonderzoek via functionele MRI onder de knie te krijgen. Tijdens mijn postdoc aan de Hebreeuwse Universiteit van Jeruzalem verdiepte ik me dan weer in hersenonderzoek via EEG. Mijn onderzoek focuste op de ontwikkeling van nieuwe gedrags- en hersenmaten, zodat we iemands vermogen kunnen meten om herhaalde patronen te leren.”
Die expertise neem je nu terug mee naar de UGent, dankzij het Odysseusprogramma. Wat houdt dat precies in?
“Ik mag een eigen onderzoeksgroep starten. Bovendien hangt er een vaste positie als professor aan vast. Die posities zijn schaars. Dat ik het aan de UGent kan doen, maakt het extra speciaal: omdat ik hier studeerde en doctoreerde, ben ik vertrouwd met de manier van werken. Ik ken al heel wat collega’s, weet waar de gevoeligheden liggen én hoe ik dingen kan aanpakken. Bovendien is de faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen tijdens mijn buitenlandse jaren enorm gegroeid, met een sterke internationale aantrekkingskracht.”
Waarom is die internationale aantrekkingskracht zo belangrijk?
“Hoe internationaler de universiteit, hoe aantrekkelijker om je daarbij aan te sluiten. Op onze faculteit werken doctoraatsstudenten van over de hele wereld. Mijn ideale team bestaat uit mensen met verschillende expertises, zodat ze elk hun eigen bijdrage kunnen leveren. Welke afkomst ze hebben, maakt weinig uit. Ik geloof in de kracht van een divers team. Ik wil overal ter wereld zoeken naar nieuwsgierige en getalenteerde onderzoekers om samen met hen mijn nieuwe onderzoeksgroep te starten. Dankzij het internationale netwerk dat ik heb opgebouwd, zal dat hopelijk makkelijker gaan.”
Hoe belangrijk is buitenlandse ervaring voor jou?
“Een andere omgeving dwingt je om oude patronen los te laten en om verder te kijken. Plots moet je op een totaal andere manier werken. Je komt in contact met andere mensen, allemaal met specifieke interesses en skills. Ik zie dat als een groot cadeau: het helpt je te groeien, als mens én als onderzoeker. Ik ga mijn doctoraatsstudenten zeker aanmoedigen dat ook te doen.”
Zijn er specifieke ervaringen die je meeneemt vanuit het buitenland?
“Het belangrijkste dat ik geleerd heb, is om meer samen te werken. In het Amerikaanse labo waren er letterlijk geen deuren. Iedereen was even belangrijk in het team, van doctoraatsstudenten tot proffen. Ik wil dat hier ook: een team waar iedereen evenveel kan inbrengen. In Jeruzalem ging dat nog verder: daar kregen bachelorstudenten de kans om tijdens een talk voor het volledige departement kritische vragen te stellen. Er was ook meer uitwisseling tussen de vakgroepen. Zo gingen wij met het hele labo, gespecialiseerd in experimentele psychologie, naar talks van sociale psychologie. Een professor die onderzoek deed naar voedingskeuze, helemaal niet mijn expertise, vroeg mijn hulp bij het analyseren van data. Daar leer je veel van. Het dwingt je buiten je vakgebied te kijken, en het voorkomt dat je oogkleppen krijgt.”
Welke ervaringen neem je liever niet mee?
“De Amerikaanse manier van communiceren. Al mag je dat natuurlijk niet veralgemenen. In mijn ervaring stelden ze alles vaak beter voor, waardoor je als onderzoeksgroep de problemen te weinig of pas te laat zag. In Frankrijk lag de structuur van het academische landschap me minder. Het was een fantastische ervaring, maar er was een strikter onderscheid tussen onderwijs en onderzoek. Veel proffen zijn zo bezig met onderwijs dat ze weinig tijd over hebben voor onderzoek. Ik ben heel dankbaar dat ik in Gent wel tijd zal hebben voor arbeidsintensief onderzoek.”
Tijdens haar UGent-doctoraat focuste Louisa op de geheugenprocessen die van belang zijn bij het lezen. In Marseille bestudeerde ze hoe mensen regelmatigheden oppikken. Met een Europese beurs ging ze naar de Hebreeuwse Universiteit van Jeruzalem. Daar ontwierp ze nieuwe gedrags- en hersenmaten voor impliciet leren, om te kijken waarom sommige mensen bepaalde dingen automatisch oppikken en anderen niet. Op dit moment rondt ze een postdoc af aan de Vrije Universiteit Amsterdam over hoe systemische patronen in onze visuele omgeving onze aandacht sturen.
Met haar onderzoekslabo in Gent wil ze nu begrijpen waar de verschillen in taal- en leesvaardigheid vandaan komen. Waarom leren sommige mensen moeizamer een tweede taal aan? Of: waarom leest de een sneller dan de andere? Daarbij focust ze zich niet alleen op volwassenen, maar ook op kinderen. Als ze met haar onderzoek die verschillen kan verklaren, wil Louisa die bevindingen in de toekomst toepassen op andere cognitieve processen, zoals bijvoorbeeld gezichten of objecten herkennen. Louisa blogt over cognitief onderzoek voor studio brein.
Louisa Bogaerts haalde haar doctoraat in psychologie aan de UGent in 2015. Als student trok ze zich tijdens haar examens terug in de Boekentoren. Daar kon ze in de prachtige leeszaal rustig studeren. Bij mooi weer ging ze lunchen in de tuin van de Sint-Pietersabdij om de hoek.
Lees ook
“Er zijn ontelbare manieren om een goed gezin te zijn”
Onze blik op de wereld verruimen, dat is wat Ann Buysse met haar boek ‘Zoveel tussen ons’ wil bereiken. Ze is professor en decaan van de faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen. “Ik ben nog nooit ergens zo onzeker over geweest. Vooral omdat het geen puur academisch boek is geworden. Ik heb er ook veel van mezelf in gestopt.”
Hoe (on)gezond is piekeren?
Piekeren doen we allemaal wel eens. Het kan zelfs goed zijn voor onze mentale huishouding, zegt professor Ernst Koster (vakgroep Experimenteel-Klinische en Gezondheidspsychologie). Maar het kan ook uit de hand lopen.
Van denken naar durven: over kansen grijpen en met kleine stapjes je leven veranderen
Stel: je wil iets veranderen in je leven. Stoppen met roken, vermageren, een andere job. Hoe pak je dat aan? “Denken is de eerste stap. Maar je moet vooral durven. Hoe? Door kansen te durven zien en grijpen, of door serendipiteit.”
Pakjes geven maakt gelukkiger dan pakjes krijgen
Met de feestdagen breekt er een periode aan van cadeaus uitwisselen. En hoezeer je ook uitkijkt naar het uitpakken ervan, het echte geluk zit niet in wat je krijgt. Professor Alain Van Hiel, sociaal psycholoog aan de UGent, is duidelijk: het geven van pakjes maakt ons gelukkiger dan het ontvangen ervan.
