Hoe interactief voorlezen kinderen helpt lezen (en hoe je dat dan het beste doet)

Om de dalende leesvaardigheid van onze kinderen (weer) op te krikken, kan je ook als ouder een steentje bijdragen. Hoe? Door hen op een interactieve manier te helpen leren lezen.

UGent-onderzoekers Silke Vanparys en Hilde Van Keer vertellen ons waarom dat zo belangrijk is én geven acht interactieve voorleestips.

Het gaat niet goed met de leesvaardigheid van onze kinderen. Meer nog: onze tienjarigen doen het heel wat slechter dan hun leeftijdsgenoten in 23 andere landen. Dat blijkt uit het recente internationale PIRLS-onderzoek, mee uitgevoerd door UGent-professor Hilde Van Keer: “Tegenover vijftien jaar geleden bouwden onze kinderen op het vlak van begrijpend lezen een achterstand van een volledig schooljaar op. Dat is reden tot bezorgdheid.”

Leren lezen, ook thuis

Toch hoeven we (nog) niet te panikeren: samen met initiatieven op school kunnen we het tij mee keren. We kunnen de leesvaardigheid van onze kinderen zélf helpen verbeteren, en dat in de eigen huiskamer. “Een stimulerend leesklimaat is daarbij erg belangrijk”, aldus Hilde. “Zowel op school als thuis. Uit het onderzoek blijkt dat een vijfde van de Vlaamse huishoudens amper tien boeken voor volwassenen heeft. Ook kinderboeken zijn relatief weinig aanwezig. Dat is niet bevorderlijk voor de leescultuur thuis.”

Maar: hoe vroeger en regelmatiger kinderen worden voorgelezen, hoe groter de voordelen zijn. En interactief voorlezen is nog effectiever voor de taal- en leesvaardigheid dan gewoon voorlezen. Hilde: “We kenden dat effect al langer bij kleuters, en uit het onderzoek van Silke blijkt nu dat dit ook geldt voor lagereschoolkinderen.”

Interactief voorlezen is meer dan ‘gewoon’ voorlezen, vertelt onderzoekster Silke: “Het betekent dat je in dialoog gaat met je kind voor, tijdens en na het lezen van een verhaal. Voor je start kan je bijvoorbeeld samen de kaft van het boek bekijken en samen voorspellen waar het verhaal over gaat, polsen of je kind al wat weet over het onderwerp en of het alle woorden kent om het verhaal goed te begrijpen.”

Hoe meer je leest, hoe meer je leert

Omdat belangrijke woorden vaak herhaald worden in een verhaal en je ze bovendien koppelt aan een context, is het voor kinderen makkelijker om ze te onthouden. “Een boek is dus ideaal om woordenschat te leren. En die woordenschat is dan weer essentieel om het verhaal te begrijpen”, legt Silke uit. Anders gezegd: hoe meer woorden je kent, hoe makkelijker het is om een verhaal te begrijpen. En hoe meer je (samen) leest, hoe meer woorden je leert. Silke: “Het is de wisselwerking tussen die twee die de luister- en leesvaardigheid stimuleert.”

Samen lezen én daarbij in dialoog gaan met je kind draagt niet enkel bij aan de taal- en leesvaardigheid: het is wetenschappelijk aangetoond dat het ook goed is voor de sociaal-emotionele ontwikkeling.

UGent-leesbeleid in Vlaamse scholen

Sinds vorig schooljaar werkt Silke mee aan een pilootproject rond interactief voorlezen van vzw Iedereen leest. Samen ontwikkelen ze een leesbeleid voor schoolteams rond interactief lezen, dat ze nu via online modules en voorleescoaches uitrollen in veertig lagere scholen.

Silke: “We hebben een poster gemaakt met acht voorleestips, heel toegankelijk en visueel aantrekkelijk. De effecten van die tips zijn gestoeld op wetenschappelijk onderzoek. Je kan er ook als (groot-)ouder, tante, nonkel, of bibliotheekmedewerker mee aan de slag.”

Hilde Van Keer is hoogleraar en coördinator van de onderzoeksgroep ‘Taal, leren en innoveren’ binnen de UGent-vakgroep Onderwijskunde. Ze is copromotor van het PIRLS-onderzoek (Progress in International Reading Literacy Study).

Silke Vanparys is postdoctoraal onderzoeker en projectmedewerker van #iedereenvoorlezen. Zij bestudeert de voordelen van interactief voorlezen bij lagere schoolkinderen, en de implementatie ervan in het onderwijs.