Met recht en rede kan je zeggen dat Sir Tim Berners-Lee de wereld veranderde, toen hij 32 jaar geleden het wereldwijde web bedacht. En zijn werk is lang niet klaar, want hij wil een tussentijdse correctie van het web. Een absolute noodzakelijkheid, zo noemt hij het zelf, waar hij samen met onder meer UGent’er Ruben Verborgh aan werkt.
Wie kan zich nog een leven inbeelden zonder het web? Om te beginnen zou je dit artikel al niet kunnen lezen. Geen online meetings of lessen als alternatief in deze pandemische tijden. Eens door je Instagram-feed scrollen: helaas. “Weinig mensen hadden zo’n grote impact op hoe wij leven als Sir Tim Berners-Lee. Zijn uitvinding kan je in één adem noemen met de boekdrukkunst”, zegt rector Rik Van de Walle, die zo meteen ook duidelijk maakt waarom de UGent een eredoctoraat uitreikt aan de computerwetenschapper.
Sir Tim Berners-Lee, uw uitvinding dateert van 32 jaar geleden, maar u vindt het belangrijk om haar nauw te blijven opvolgen?
Sir Tim Berners-Lee: “Heel belangrijk zelfs. Het was geweldig geweest mocht het web gewoon gelanceerd zijn en iedereen het schitterend had gevonden. De eerste tien jaar was dat ook zo. Maar ondertussen zijn er al heel wat problemen naar boven gekomen. Het web is iets heel krachtigs, maar niet iedereen gebruikt het voor de goede zaak. Dat moeten we in de gaten houden.”
Wat zijn die problemen?
Sir Tim Berners-Lee: “Het web was aanvankelijk bedoeld om mensen te verbinden en informatie te verspreiden. Hoewel ik het bewust het ‘wereldwijde’ web heb genoemd, wist ik niet zeker dat zoveel mensen er ooit gebruik van zouden maken. Het kan gebruikt worden voor heel goede en heel slechte dingen en alles daartussen. Een dictator kan bijvoorbeeld mensen beïnvloeden via het web. Het is een extreem voorbeeld, maar het gebeurt wel. Daar mogen we niet blind voor zijn. Maar er is een ander, nog veel groter probleem, dat los staat van het gebruik. Op dit moment zit net iets meer dan de helft van de wereldwijde populatie op het web. Dat wil ook zeggen dat de helft er nog niet op zit.”
Graffiti kunstwerk door Plur & Loves ter ere van Sir Tim Berners-Lee, iGent Campus Ardoyen
Waarom is dat zo’n groot probleem?
Sir Tim Berners-Lee: “Die ene helft die wel op het web kan, heeft een grote voorsprong. Wij kunnen informatie opzoeken, een bedrijf starten, we kunnen groeien dankzij het web. Mensen die geen toegang hebben tot het web, kunnen dat allemaal niet. Het verschil tussen die twee groepen is dus groot en wordt steeds groter wanneer het web complexer wordt. Wij als webgebruikers hebben een morele verantwoordelijkheid om anderen die toegang te geven.”
Rik Van de Walle: “Absoluut akkoord. Omdat er nog zoveel mensen zijn die geen toegang hebben tot het web, is er een groot verschil in kennis en macht tussen die twee groepen. Daar moeten we ons van bewust zijn. Wij, universiteiten en academici, hebben de taak om iedereen toegang te geven tot het web. Zonder die toegang kan je op dit moment niet meer op een degelijke manier leven in de moderne samenleving. Kijk maar naar de communicatie rond de coronacrisis. De regels waaraan je je moet houden, vind je op het web en bijna nergens anders. Het gaat ook over openheid op technologisch vlak. Het web moet gebaseerd zijn op open standaarden. Dat wil zeggen dat iedereen applicaties moet kunnen bouwen bovenop het web en dat iedereen toegang heeft tot het web.”
Aan de andere kant is er ook de keerzijde van openheid: wat met onze data?
Rik Van de Walle: “Dat is inderdaad een grote uitdaging. Wat gebeurt er met data die jij op het web plaatst? Je moet daar controle over hebben. Er moet extra beveiliging komen om die te beschermen.”
Sir Tim Berners-Lee: “Wat de rector zegt, klopt. Om die data te beschermen, moet je het web corrigeren en opnieuw in balans brengen. Dat probeer ik met mijn project Solid en mijn bedrijf Inrupt te doen. Solid is een webdecentralisatieproject om opnieuw de controle te krijgen over je data. Gebruikers hebben een ‘persoonlijke online opslagruimte voor data’ of een pod, waar ze hun eigen data kunnen beheren en kunnen beslissen wie wat kan zien. Stel bijvoorbeeld dat je, samen met andere familieleden, zorg draagt voor je oma. Dan wil je makkelijk medische updates kunnen delen met elkaar, zonder dat die data ergens anders verschijnen dan in de pod. Je moet zelf kunnen kiezen welke data je met wie deelt, op een flexibele manier. Daar moeten we naartoe werken.”
Wil je meer weten over Solid? Professor Ruben Verborgh legt uit wat ze er precies mee willen bereiken.
En de UGent speelt er een belangrijke rol in, rector Van de Walle?
Rik Van de Walle: “Inderdaad. Het is niet alleen een fantastisch project, maar er werkt ook een UGent’er aan mee, samen met zijn team: professor Ruben Verborgh. Dat is voor de universiteit heel belangrijk, maar ook voor mij persoonlijk. Toen Ruben doctoreerde, was ik namelijk zijn promotor. Heel eerlijk: hij was toen al uitzonderlijk slim. Zo slim dat ik soms niet eens helemaal begreep wat hij deed (lacht). Toch niet op dezelfde diepgaande manier zoals hij. Op een dag vertelde hij me dat hij een mail wilde sturen naar Sir Tim Berners-Lee om samen te werken. Ik was er honderd procent van overtuigd dat hij geen gehoor zou krijgen. Maar hij heeft volgehouden en … het is hem gelukt. Dat is heel straf. Dat soort projecten draagt bij tot de toekomst van het wereldwijde web en het feit dat wij als universiteit daar via Ruben voor iets tussen zitten, is formidabel. Ik geloof echt dat we wetenschap van wereldklasse leveren in de projecten samen met Sir Tim.”
Sir Tim Berners-Lee: “Inderdaad, Vlaanderen is al een goede partner geweest en we doen belangrijk werk samen om Solid naar alle burgers te brengen.”
Dat iemand als Sir Tim Berners-Lee met de UGent werkt, is uitzonderlijk?
Rik Van de Walle: “Absoluut. Hij is de top van de wereld als het over het web gaat. Je moet je inbeelden: op een bepaald moment krijgt hij een mail van een jonge onderzoeker van de UGent. Laten we eerlijk zijn, we zijn een zeer goede universiteit, maar behoren niet tot de top drie van de wereld. Dat Sir Tim naar hem heeft geluisterd, in hem geloofde en hem actief heeft aangemoedigd, is heel uitzonderlijk. Het is een prachtig verhaal van hoe iemand die aan de top van zijn vak staat, toch open genoeg is om te luisteren naar anderen. Dat is uitzonderlijk en het zegt veel over hoe Sir Tim als mens is.”
In een bijzondere, online editie van Dies Natalis bekroonden we 8 uitzonderlijke eredoctoren voor hun wetenschappelijke en maatschappelijke verdiensten. Voor Durf Denken schoven de promotoren en eredoctoren aan tafel voor een (digitaal) gesprek. Lees hier hun verhaal.
Lees ook
Ish Ait Hamou ontvangt eredoctoraat voor zijn unieke verbindende kracht
Voormalig choreograaf en auteur Ish Ait Hamou gaat geen moeilijke thema’s uit de weg. Met zijn verhalen verbindt hij de harten van mensen uit alle hoeken van de samenleving, en creëert hij een platform voor dialoog en begrip. Dankzij die unieke verbindende kracht ontvangt hij een eredoctoraat van de UGent.
UGent leidt straks de taaltechnologen van de toekomst op
Vanaf het nieuwe academiejaar kan je aan de faculteit Letteren en Wijsbegeerte kiezen voor een opleidingstraject tot taaltechnoloog. Een gegeerd profiel op de arbeidsmarkt, zo blijkt.
Cookies aanvaarden? Minder onschuldig dan je denkt
We doen het allemaal wel eens, gedachteloos cookies aanvaarden als we een website bezoeken. Dat lijkt vrij onschuldig, maar is het niet. Het is zelfs ronduit gevaarlijk, aldus mensenrechtenspecialist professor Joe Cannataci.
Wat is Artificiële Intelligentie nu eigenlijk en wat brengt de toekomst?
Het AI-tijdperk lijkt aangebroken. Als een lawine donderen de AI-platformen en -toepassingen over ons heen. Tijd om even stil te staan bij wát AI nu eigenlijk is. Hoe definiëren we het? Waar komt het vandaan? En: wat brengt de toekomst?
